Nghệ sĩ Nhân dân mang hàm Đại tá, là con trai Giám đốc đầu tiên của Xưởng phim Quân đội

Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức là con Giám đốc đầu tiên của Xưởng phim Quân đội

Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức vốn quê gốc ở xã Phùng Xá, huyện Mỹ Đức, Hà Nội nhưng lại được sinh ra ở Sài Gòn trong một hoàn cảnh khá đặc biệt. Theo đó, ông nội của nam nghệ sĩ là công chức ngành hỏa xa hồi trước cách mạng, sau được điều động vào làm Trưởng ga Sài Gòn nên đưa cả gia đình vào Nam sinh sống. Bố ông là Nghệ sĩ Ưu tú Dương Minh Đẩu - Chính trị viên Trung đoàn 82 Nam Trung Bộ, sau này là Giám đốc đầu tiên của Xưởng phim Quân đội.

Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức đã có 44 năm gắn bó với nghiệp ca hát và giảng dạy. Ảnh: TL

Mẹ ông là một nữ y tá xinh đẹp, tên Bùi Kim Dung quê ở Thủ Đức, sau này ra Bắc làm Trưởng Khoa Nhi - Bệnh viện Hà Đông. Ba mẹ ông gặp nhau rồi nên vợ thành chồng trong chiến khu. Khi sinh Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức vào năm 1949, mẹ ông phải cải trang làm thường dân bí mật về thành sinh con. Sinh xong, người mẹ trẻ phải gửi con ở lại cho bố mẹ chồng chăm nuôi, còn mình phải trở lại chiến khu cùng đồng đội.

Năm 1954, theo Hiệp định Geneva, bố mẹ tập kết ra Bắc. Một năm sau, cậu bé 6 tuổi Dương Minh Đức được đưa ra Hà Nội qua đường Campuchia để đoàn tụ với gia đình. Tuổi thơ của ông gắn liền với nhiều môi trường giáo dục như: Đoàn Thể công, Trại nhi đồng miền Nam, Trường Thiếu sinh quân Nguyễn Văn Trỗi. Từ bé, Dương Minh Đức đã bộc lộ năng khiếu ca hát. Khoảng 7 – 8 tuổi ông đã khiến thầy cô bạn bè thán phục về giọng hát của mình nên mỗi khi trường lớp có sinh hoạt văn nghệ là ông lại được cử lên hát.

Điều đặc biệt là trước khi trở thành một ca sĩ nổi tiếng, Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức từng nhập ngũ làm người lính Hải quân vào năm 1968. Chính quãng thời gian này đã giúp nam nghệ sĩ có được những trải nghiệm thực tế để sau này thể hiện ca khúc Chiều trên bến cảng của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn một cách xuất sắc, giành giải Ba tại cuộc thi Hoa cẩm chướng đỏ tại Sochi (Liên Xô).

Sau 1 năm làm lính Hải quân, Dương Minh Đức thi đỗ vào Khoa Chế tạo máy (ngành xe quân sự) của Trường Đại học kỹ thuật Quân sự. Ông vào học khóa 3 nhưng lại là khóa đầu tiên của trường. Học làm kỹ sư nhưng sinh viên Dương Minh Đức lại say mê hát nên rất tích cực tham gia phong trào văn nghệ của trường.

Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức là con trai của Giám đốc đầu tiên của Xưởng phim Quân đội. Ảnh: FBNV

Năm 1972, Dương Minh Đức được cử đi tham dự Hội diễn Toàn quân lần thứ nhất. Với ca khúc Hà Nội niềm tin và hy vọng của nhạc sĩ Phan Nhân, ông đoạt ngay Huy chương Vàng. Đây chính là cú hích để khi tốt nghiệp Đại học Kỹ thuật Quân sự, ông nộp hồ sơ dự thi vào Khoa Thanh nhạc của Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam) và được tuyển thẳng vào hệ Đại học vì "hát quá hay".

Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức chia sẻ: "Lúc thi vào Trường Âm nhạc Việt Nam, tôi như người "điếc không sợ súng". Tôi được người quen vì tiếc giọng hát hay của tôi nên dắt vào trường thi, thi như thế nào tôi cũng không được chuẩn bị. Người đệm đàn hỏi tôi hát tông gì, tôi còn không biết. Thế mà tôi thi đỗ thẳng vào hệ đại học, tiền lệ xưa nay chưa từng có nên được học dự bị một năm để hoàn thiện các môn cơ sở".

Theo Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức, mặc dù ông được khen có năng khiếu ca hát và hát hay từ nhỏ, lúc học trường quân sự dù chưa học hành gì về âm nhạc nhưng đã tham gia Hội diễn nghệ thuật chuyên nghiệp toàn quân và đoạt Huy chương Vàng nhưng bố của ông lại không muốn con trai mình theo ca hát.

Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức từng không được bố ủng hộ theo con đường ca hát. Ảnh: FBNV

"Bố tôi dù từng giữ chức Giám đốc đầu tiên của Xưởng phim Quân đội (nay là Điện ảnh Quân đội nhân dân) nhưng lại không ủng hộ tôi theo nghệ thuật từ đầu. Sau này ông giải thích rằng, vì ông làm nghệ thuật nên hiểu được những điều người nghệ sĩ cần phải có. Vì thế ông muốn tôi phải học hết đại học, có nền tảng kiến thức, văn hóa nhất định rồi mới học làm người nghệ sĩ.

Lúc trẻ đang "máu" hát nên tôi thấy ông rất cứng nhắc, nhưng học xong và đi làm, đi diễn, giảng dạy, càng ngày tôi càng thấy định hướng của bố đúng đắn. Khi học hành cơ bản, có kiến thức nền tảng, tư duy sẽ giúp chúng ta hoàn thiện hơn ở các lĩnh vực khác để trở thành một người nghệ sĩ chứ không phải chỉ là thợ hát, thợ đàn", Nghệ sĩ Dương Minh Đức nói thêm.

44 năm giảng dạy và ca hát, ở tuổi 76 vãn miệt mài cống hiến

Năm 1979, Dương Minh Đức được chọn tham gia đoàn Nghệ thuật thanh niên Việt Nam sang Liên Xô, được tham gia Fetival thanh niên thế giới tổ chức tại Cuba. Sau đó, ông còn được cử tham gia biểu diễn ở các nước vùng Trung Mỹ. Năm 1980, dù đang còn là sinh viên nhưng Dương Minh Đức đoạt Huy chương Vàng tại Cuộc thi Tiếng hát chuyên nghiệp Toàn quốc.

Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức là thầy của nhiều ca sĩ, nghệ sĩ nổi tiếng. Ảnh: FBNV

Sau khi tốt nghiệp Khoa Thanh nhạc, Dương Minh Đức về đầu quân cho Trường Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật Quân đội (nay là Trường Đại học Văn hóa nghệ thuật Quân đội) làm giảng viên. Ông giảng dạy liên tục cho đến khi về hưu năm 2008 với quân hàm Đại tá, Phó Hiệu trưởng. Cho đến hiện nay ông vẫn tham gia giảng dạy tại trường và ngay tại nhà riêng.

Đại tá, Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức là thầy giáo trực tiếp giảng dạy nhiều nghệ sĩ nổi tiếng như: Nghệ sĩ Nhân dân Hồng Hạnh, Nghệ sĩ Ưu tú Vũ Thắng Lợi, Nghệ sĩ Ưu tú Lương Huy, Kasim Hoàng Vũ, Nghệ sĩ Ưu tú Thúy Nội, Hương Mơ...

Ông được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân năm 2024 khi đã bước vào tuổi 75. Chia sẻ về niềm vui này, Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức nói: "Nếu nhận danh hiệu này khi còn trẻ, tôi sẽ cảm thấy rất áp lực, nhưng những nghệ sĩ như tôi bây giờ sẽ khác. Bởi đã có nền tảng làm nghề nhiều năm, kể cả lúc tôi chưa là Nghệ sĩ Ưu tú, Nghệ sĩ Nhân dân cũng đã luôn tâm niệm sống, làm nghề nghiêm túc, chuẩn mực, giờ có thêm danh hiệu thật đáng quý dù không hẳn tôi sẽ được thuận lợi gì hơn".

Trải lòng về hành trình 44 năm gắn bó với nghiệp ca hát và giảng dạy, Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức bày tỏ: "Từ yêu thích, năng khiếu đến khi thi vào trường nhạc và xác lập con đường nghệ thuật chuyên nghiệp đến giờ, với tôi đó là quá trình phải liên tục tự học, rèn luyện bản thân về mọi mặt, nhất là khi tôi lại gắn bó với nghề giáo, đồng hành, hướng dẫn các học trò trên chặng đường đầu tiên nhưng rất quan trọng của con đường trở thành người nghệ sĩ.

Tôi thật sự vui mừng khi bao năm giảng dạy, tôi đã có rất nhiều học trò yêu nghề, cống hiến say mê, được phong tặng các danh hiệu cao quý và các giải thưởng, trong đó nhiều em được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân trước tôi".

Ở tuổi 76, Đại tá, Nghệ sĩ Nhân dân Dương Minh Đức vẫn miệt mài cống hiến trên con đường nghệ thuật và giáo dục. Với 44 năm gắn bó với nghề giáo và âm nhạc chuyên nghiệp, ông được xem là tấm gương sáng về sự tận tụy trong nghệ thuật và công tác đào tạo tại Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội.